Ruïne van Teylingen

Van het dertiende eeuwse slot Teylingen resteert slechts de Ruïne van Teylingen. Deze bestaat uit een nagenoeg cirkelvormige ringmuur met weergang. Van de woontoren die zich de linkerzijde bevond, zijn enkel de buitenmuren over. Ook van het poortgebouw staat slechts een stuk van de buitenmuur overeind met de poort-doorgang. Aan de rechterkant hiervan bevinden zich de resten van een traptoren. Een gedeelte van de gracht die het slot omringde is nog aanwezig.

De heren van Teylingen, verwant aan het grafelijk huis, worden voor het eerst genoemd in 1143. Het is waarschijnlijk vanwege deze verwantschap dat de Teylingers het kasteel en de omliggende grond van de graaf in leen hadden gekregen. In 1282 sterft dit geslacht in mannelijke lijn uit en vervalt het kasteel aan de grafelijkheid. Het slot kreeg de functie van jachtslot en houtvesterij. De bekendste bewoner was de Hollandse gravin Jacoba van Beieren. Tijdens de Tachtig Jarige Oorlog werd het slot zwaar beschadigd. Teylingen valt in 1572, tijdens de belegering van Haarlem en Leiden, ten prooi aan de Spanjaarden en werd tot bouwval gereduceerd. Vanaf 1605 werden ingrijpende herstelwerkzaamheden aan het slot verricht. De woontoren, voorpoort en voorburcht werden hersteld. Het slot werd destijds voornamelijk als gevangenis gebruikt. Na 1676, toen de woontoren geheel uitbrandde zette het verval van het slot in. Het landgoed (en de ruine) behoorde tot de bezittingen van het gewest Holland, die in 1795 werden genationaliseerd. Het complex werd kort daarop verkocht onder de voorwaarde dat het niet gesloopt mocht worden. In 1857 werd de ruïne bij openbare verkoop verworven door twee jonkheren Van Teylingen. In 1889 werd het slot aan het Rijk geschonken. Eind twintigste eeuw is de ruïne opgeknapt en is de gracht, die gedeeltelijk was gedempt, weer hersteld. De burcht bestaat heden ten dagen uit de nog altijd indrukwekkende rondburcht (37 m doorsnee) op een kasteeleiland omgeven door een brede gracht. Aan de binnenzijde van de muur zijn grote spaarbogen te zien, waarop een weergang is aangebracht. Tegen de muur is ook het massieve woongebouw opgetrokken. Het is nu een lege romp, maar vroeger had het vier bouwlagen, waarvan de eerste was overwelfd. In het interieur zijn de balkgaten van de bovenste vloeren nog te zien.